Cinneadh
An tUas Y & Údarás na Gaeltachta
Ó Oifig an Choimisinéara Faisnéise
Cásuimhir: OIC-121881-Y9W8V9
Foilsithe
Ó Oifig an Choimisinéara Faisnéise
Cásuimhir: OIC-121881-Y9W8V9
Foilsithe
An raibh údar maith ag ÚnaG rochtain a dhiúltú ar chóip den chonradh idir ÚnaG agus an cuideachta ainmnithe chun cuideachta ainmnithe eile a dhíol ar an mbonn go bhfuil ailt 35(1)(a) agus (b) agus 36(1) den Acht um Shaoráil Faisnéise (Acht SF) i bhfeidhm air
4 June 2024
Mar chuid d'iarratas dar dáta an 28 Eanáir 2022, d'iarr an t-iarrthóir cóip de chonradh (‘an Comhaontú’) a bhain le ÚnaG Arramara Teoranta (Arramara), cuideachta bainte feamainne atá lonnaithe i nGaillimh, a dhíol le Acadian Seaplants Limited (Acadian), cuideachta atá bunaithe i gCeanada. Cheannaigh Acadian Arramara i mí Bealtaine na bliana 2014. Sa chinneadh seo, baintear úsáid idirmhalartaithe as na tagairtí do sheasaimh Acadian agus Arramara.
I gcinneadh dar dáta an 25 Feabhra 2022, dhiúltaigh ÚnaG don iarratas faoi ailt 35(1)(a), 35(1)(b), 36(1)(a), 36(1)(b), agus 36(1)(c) den Acht. Bhí athbhreithniú inmheánach á lorg ag an iarrthóir ar an gcinneadh sin, agus ina dhiaidh sin dhearbhaigh ÚnaG gur diúltaíodh an iarratas. Ar an 20 Aibreán 2022, rinne an t-iarrthóir iarratas chuig an Oifig seo ar athbhreithniú a dhéanamh ar chinneadh ÚnaG.
Tá m'athbhreithniú críochnaithe agam anois de réir alt 22(2) den Acht um Shaoráil Faisnéise. Agus m’athbhreithniú á dhéanamh agam, thug mé aird ar thuairimí an iarrthóra ina iarratas ar athbhreithniú agus ar na haighneachtaí a rinne ÚnaG mar thaca lena chinneadh. I bhfianaise gné agus ábhar an taifid a bhí i gceist, chuir an tImscrúdaitheoir an tathbhreithniú in iúl do Acadian agus d'iarr sé orthu aighneacht a dhéanamh ar an ábhar. Thug mé aird ar an aighneacht a rinne siad ina dhiaidh sin. Thug mé aird freisin ar an méid a bhfuil sa taifead i gceist. Tá cinneadh déanta agam an t-athbhreithniú seo a thabhairt chun críche trí chinneadh foirmiúil, ceangailteach a dhéanamh air.
Baineann an t-athbhreithniú seo ach amháin le cibé an raibh údar maith ag ÚnaG rochtain ar thaifead á lorg a dhiúltú faoi ailt 35(1)(a) agus (b) agus 36(1)(a), (b) agus (c) den Acht um SF, ar an Acht um Shaoráil Faisnéise.
1. Faoi réir an ailt seo, diúltóidh ceannaire iarratas ar SF a bhronnadh más rud é—
(a) go bhfuil sa taifead lena mbaineann faisnéis a tugadh don chomhlacht Saorála Faisnéise faoi rún agus ar an tuiscint go ndéileálfar léi mar fhaisnéis faoi rún (lena n-áirítear cibé faisnéis a dúradh a bhí ag teastáil ó héinne de réir an dlí, nó a bhféadfadh sé a bheith á cheangal ag an gcomhlacht sin de bhun an dlí, a thabhairt don chomhlacht) agus, i dtuairim an cheannaire, gur dócha go ndéanfadh nochtadh na faisnéise sin dochar do thuilleadh faisnéise comhchosúla a thabhairt don chomhlacht ón duine céanna nó ó dhaoine eile agus go bhfuil sé tábhachtach don chomhlacht gur leanófar ar aghaidh ag tabhairt a leithéid faisnéise amhail don chomhlacht, nó
(b) gur sárú ar dhualgas na rúndachta é dá gcuirfí ar fáil, le foráil den chomhaontú nó den achtachán (seachas foráil a shonraítear i gcolún (3) i gCuid 1 nó i gCuid 2 de Sceideal 3 d'achtachán), aon nochtadh na faisnéise lena mbaineann sa Sceideal sin nó ar shlí eile de réir dlí.
Agus aird á thabhairt agam ar na haighneachtaí a rinneadh, feictear dom gurb é alt 35(1)(b) is mó a bhaineann le hábhar an cháis seo agus, mar sin, tá sé beartaithe agam bhreithniú a dhéanamh ar dtús ar an díolúine sin.
Sé seasamh ÚnaG ná gur sárú ar dhualgas na rúndachta, arna fhoráil ag an gComhaontú, é dá scaoilfí an Comhaontú. Ina chuid aighneachtaí, tharraing an tUdarás aird ar roinnt altanna laistigh den Chomhaontú, siad sin, Ailt 9.2, 9.3, 15(12)(b) agus 15(12)(c). Thug sé faoi deara nach comhlacht Saorála Faisnéise é Acadian. Dúirt sé go ndeachthas i gcomhairle le hAcadian roimhe seo maidir le hiarratas SF ar an taifead agus dhiúltaigh Acadia cead dó an taifead a scaoileadh.
Sé Faisnéis Rúnda an ceannteideal arAlt 9 den Chomhaontú agus forálann sé, sna codanna ábhartha de, mar a leanas:
2. Go n-admhaíonn agus go ndeimhníonn na páirtithe go bhfuil an fhaisnéis atá sa Chomhaontú seo an-íogair ó thaobh na tráchtála de agus go bhfuil sé beartaithe go bhfanfaidh an fhaisnéis sin íogair ó thaobh na tráchtála de go dtí go rachaidh in éag an Rogha Cead ar Dhíol agus/nó na nithe atá beartaithe sa Chomhaontú seo agus sa Chomhaontú um Rogha Cead ar Dhíol is Cead ar Cheannach.
3. Le linn téarma an Chomhaontaithe seo agus tar éis fhoirceannadh an
Chomhaontaithe seo (ar aon chúis ar bith), nach nochtfaidh an Díoltóir aon Fhaisnéis Rúnda d’éinne eile seachas de bhun Chlásal 9.4 agus 9.5 thíos agus le cead a fháil i scríbhinn roimh ré ó pháirtí an nochtaithe.
4. Gur féidir leis an Díoltóir Faisnéis Rúnda a nochtadh dá oifigigh agus dá chuid fhostaithe sinsearacha, i gcás ina n-éilítear nochtadh eile de bharr aon dlí nó aon rialacháin, nó de bharr ordú aon chúirt dlí inniúla.
5. Gur féidir leis an Díoltóir Faisnéis Rúnda a nochtadh d'aon chomhairleoir gairmiúil chun críche comhairle a thabhairt don Díoltóir.
6. Nach mbainfidh an tAlt seo le haon Fhaisnéis faoi Rún:
(a) atá anois nó atá ina dhiaidh seo mar chuid den fhearann poiblí seachas mar thoradh ar nochtadh nó ar mhainneachtain eile de chuid an pháirtí fála nó de chuid aon fhaighteora ar nochtadh an Fhaisnéis Rúnda dó;
(b) ar féidir leis an bpáirtí fála a thaispeáint, trí fhianaise dhoiciméadach, go raibh sé ina sheilbh go dleathach roimh dháta an Chomhaontaithe seo agus nach raibh sé faoi réir aon dualgas na rúndachta; nó
(c) a nochtar don pháirtí fála ina dhiaidh sin ar bhonn neamhrúnda ag duine nach bhfuil baint aige leis an bpáirtí nochta, agus nach bhfuil aon dualgas na rúndachta air ina leith.
Tugtar Fógairtí/Rúndacht mar cheannteideal ar Chlásal 15(12) den Chomhaontú agus foráiltear mar seo a leanas:
(a) Muna gceanglaítear le dlí nó le rialacha aon údaráis rialála nó aon stocmhalartáin a bhfuil aon pháirtí faoina réir, ní dhéanfar aon fhógra poiblí, aon chumarsáid ná aon chiorclán i dtaobh na n-idirbheart dá dtagraítear sa Chomhaontú seo, ná ní sheolfar a leithéid, tráth ar bith (cibé roimh nó tar éis á Críochnú) ag aon pháirtí gan cead a fháil i scríbhinn roimh ré ó gach páirtí eile (agus gan aon chosc nó gan aon mhoill míréasúnta ag baint le fáil a leithéid ceada).
(b) Déileálfaidh gach páirtí faoi rún daingean le gach faisnéis a a gheofar de dhroim an Chomhaontaithe seo a dhéanamh nó a chomhlíonadh maidir leis na forálacha nó le hábhar an Chomhaontaithe seo, le haon pháirtí eile Chomhaontaithe nó le haon chaibidlil a bhaineann leis an gComhaontú seo.
(c) Is féidir le haon páirtí faisnéis a nochtadh a bheadh rúnda i gcás eile más rud é agus sa mhéid:
(i) go gceanglaítear air le dlí nó le haon stocmhalartán nó le haon chomhlacht rialaithe nó rialtais a bhfuil sé faoina réir, cibé áit ina bhfuil sé lonnaithe;
(ii) go meastar gur gá an fhaisnéis a nochtadh dá chomhairleoirí gairmiúla, dá hiniúchóirí agus dá baincéirí ar choinníoll go ndéanfaidh sé amhlaidh ar bhonn rúnda;
(iii) gur tháinig an fhaisnéis os comhair an phobail gan aon locht ar an bpáirtí sin, nó
(iv) gur thug gach páirtí lena mbaineann cead i scríbhinn an fhaisnéis sin a nochtadh.
Sainmhínítear an téarma “faisnéis rúnda” in Alt 1.1 an Chomhaontaithe mar seo a leanas:
Ciallaíonn “Faisnéis faoi Rún” gach faisnéis nach bhfuil san fhearann poiblí faoi láthair lena húsáid maidir le gnó, le custaiméirí nó le gnóthaí an airgeadais nó eile de chuid na Cuideachta nó a bhaineann ar bhealach eile lena n-áirítear, ach ní ach amháin, aon fhaisnéis a bhaineann le:
(a) aon táirgí nó seirbhísí a mhargú lena n-áirítear, ach ní ach amháin, ainmneacha agus liostaí na gcustaiméirí agus aon mhioneolas eile maidir le custaiméirí, le spriocanna díolacháin, le staidreamh díolacháin, le staidreamh sciar mhargadh, le praghsanna, le tuarascálacha agus suirbhéanna taighde mhargaidh agus le fógraíocht nó le haon ábhar bolscaireachta eile; agus
(b) tionscadail le teacht, le forbairt nó pleanáil an ghnó, le caidrimh agus caibidlíochtaí tráchtála;
Mar chuid den aighneacht aige, thagair Acadian d'alt 9.2 agus d'alt 15.12(b). Cé go dtagraíonn alt 9.2 d’éag an Chomhaontaithe um ‘Rogha Cead ar Dhíol is ar Cheannach a Dhéanamh’ a dúradh gur chuaigh in éag ar an 24 Márta 2022, thug Acadian le fios go bhfuil éifeacht níos fairsinge ag na forála agus go measann sé go bhfanfaidh an fhaisnéis atá sa chomhaontú faoi rún go dtí go dtéann gach ní atá á bheartú ag an gComhaontú in éag. Dúirt Acadian go bhfuil roinnt dualgais leanúnacha i bhfeidhm fós mar chuid den chonradh, lena náirítear, ach ní ach amháin, slánaíocht na timpeallachta a thug ÚnaG do Acadian in alt 7, dualgais na Gaeilge in alt 15.11, agus na Barántaí atá liostaithe i Sceideal 4. Dúirt Acadian gurbh é seasamh na cuideachta, bunaithe ar ailt 9.2, 9.3 agus 15.12, ná go mbeadh aon nochtadh an Chomhaontaithe d'aon tríú páirtí ina shárú ar an gComhaontú ag ÚnaG agus, dá dtarlódh a leithéid nochtadh, ní bheadh mar rogha aige ach bearta a dhéanamh d'fhonn a chuid chearta a chosaint in aghaidh ÚnaG as sárú ar an gComhaontú.
I bhfianaise na n-aighneachtaí thuas, d'iarr an t-Imscrúdaitheoir sa chás seo tuilleadh sonraí a fháil ó Acadian maidir le hailt na rúndachta sa Chomhaontú. D'iarr an t-Imscrúdaitheoir freisin ar an gcuideachta tuilleadh faisnéise maidir le tuairimí a thug an t-iarrthóir i leith foráil sa Chomhaontú um fhaisnéis áirithe a scaoileadh ar chomóradh deich mbliana á shíniú.
Mar fhreagairt, chuir Acadian a sheasamh in iúl athuair go mairfeadh forálacha alt 9.3 ar feadh tréimhse éiginnte, ag rá go ndéanfaí foráil ina leith sa Chomhaontú dá mbeadh aon rún ann teorainn ama a chur leis an bhforáil seo. Dúirt sé go ndéanfadh scaoileadh téarmaí agus coinníollacha Comhaontú an díola agus aon fhaisnéis eile maidir le gnóthaí an ghnó, an airgeadais agus eile de chuid Acadian agus Arramara dochar suntasach don dá chuideachta. Mar fhocal scoir, dúirt Acadian, d'ainneoin na dtuairimí a thug an t-iarrthóir le fios, nach raibh sé ar an eolas faoi aon fhoráil sa Chomhaontú go scaoilfí aon fhaisnéis ar chomóradh deich mbliain an Chomhaontaithe.
M'Anailís
Cé go bhfuil imní mhór orm faoi oiriúnacht na gcomhlachtaí SF a dhéanann comhaontuithe fairsinge na rúndachta ar nós an chinn seo i gceist, arb é an bhunéifeacht leo ná ligean dul timpeall ar riachtanais an Achta um SF, is fíor a rá fós i ndiaidh alt 35(1)(b) a chur leis an Acht, gur thuig an tOireachtas go soiléir go mbeadh cásanna ann ina bhféadfadh comhlacht um Shaoráil Faisnéise le réasún á dhéanamh amhlaidh.
Feictear dom sa chás seo gurb é éifeacht Alt 9.3 den Chomhaontú ná dá nochtfadh ÚnaG faisnéis rúnda seachas de réir fhorálacha Alt 9.4 agus/nó 9.5 (nach mbaineann leis an gceist seo) ag am ar bith, go sárófaí ar dhualgas na rúndachta atá dlite do Acadian le linn tréimhse an Chomhaontaithe nó fiú tar éis á fhoirceannadh. Mar sin, sí an cheist atá le bhreithniú agam ná an mbeadh nochtadh faisnéise rúnda i gceist dá nochtfaí an Comhaontú féin.
Mar atá leagtha amach agam thuas, chun críocha an Chomhaontaithe, sainmhínítear an téarma “faisnéis rúnda” in Alt 1.1. Cé go bhfuil samplaí sa sainmhíniú de chineálacha na faisnéise a ghabhann leis an sainmhíniú, amhail faisnéis a bhaineann le margaíocht na dtáirgí, le tionscadail le teacht, le caidrimh tráchtála srl., is léir nach bhfuil a leithéid shamplaí uileghabhálach. Tá foclaíocht leathan sa sainmhíniú agus folaíonn sé “gach faisnéis nach bhfuil san fhearann poiblí faoi láthair a úsáidtear nó a bhaineann ar bhealach eile le gnó, le custaiméirí nó le gnóthaí an airgeadais nó eile na Cuideachta”, arb é Arramara an chuideachta. Ina theannta sin, forálann Alt 15(12)(b) go ndéileálfar le gach faisnéis a aimsítear nó a fhaightear mar thoradh ar an gComhaontú a bhaineann le forálacha nó ábhar an Chomhaontaithe mar fhaisnéis faoi rún daingean.
Cé go bhfuil méid an-teoranta na faisnéise maidir le díol na cuideachta ar fáil don phobal, feictear dom nach bhfuil sonraí ar leith an Chomhaontaithe, a leagann amach téarmaí agus coinníollacha an díola, leagtha amach. I bhfianaise an tsainmhíniú leathan ar fhaisnéis rúnda sa Chomhaontú, glacaim leis dá nochtfaí sonraí an Chomhaontaithe féin, go nochtfaí faisnéis a bhaineann leis an gcuideachta atá clúdaithe ag an sainmhíniú sin. Dá réir sin, glacaim leis freisin go mbeadh sárú ar dhualgas na rúndachta atá dlite do Acadian i gceist le scaoileadh an Chomhaontaithe. Cinnim, mar sin, go bhfuil feidhm ag alt 35(1)(b) maidir leis an gComhaontú.
Níl alt 35(1)(b) faoi réir tástála um chothromú leas an phobail. Mar sin féin, tá bunús ann go bhfuil an gníomh dlí féin maidir le sárú na rúndachta ann faoi réir cosaint leas an phobail agus is féidir leis an Oifig seo cosaint leas an phobail a bhreithniú i gcomhthéacs alt 35(1)(b). Is cúng go leor iad foraisan leasa phoiblí a d’fhéadfadh údar a thabhairt do nó leithscéal a ghabháil le sárú ar dhualgas na rúndachta agus áirítear leo, mar shampla, éagóir nó contúirt don phobal a nochtadh nó a sheachaint, agus a chinntiú go leanfar le prionsabail an cheartais a choimeád. Le linn an athbhreithnithe, rinne an t-iarrthóir aighneachtaí a rinne tagairt do leas an phobail. Mhaígh sé go bhfuil sé ar mhaithe le leas an phobail go gcuirfí an conradh ar fáil don phobal agus dúirt sé go raibh míshásta faoi ghnéithe áirithe den díol ag an am agus go leanfar lena leithéid muna scaoiltear an conradh. Táim sásta nach leor iad na leasanna a aithníodh mar chosaint ar leas an phobail as dualgas na rúndachta atá dlite sa chás seo a shárú.
Ba cheart dom a chur in iúl, ar mhaithe na hiomláine, go ndearna mé breithniú freisin ar infheidhmeacht alt 18(1) den Acht sa chás seo, a fhorálann, “más indéanta a leithéid a dhéanamh”, rochtain ar thaifead díolmhaithe a bhronnadh ar bhealach eile trí chóip a ullmhú, i cibé foirm a mheasfaidh ceannaire an chomhlachta SF lena mbaineann is iomchuí, den taifead agus leis an bhfaisnéis dhíolmhaithe bainte as. Níl feidhm ag alt 18(1), áfach, dá mbeadh an chóip dá bhforáiltear mar sin míthreorach (tagraíonn alt 18(2)). Táim sásta go scaoilfí leagan míthreorach den taifead mar thoradh ar aon iarracht ar chodanna ócáideacha nó ar leith den Chomhaontú a aithint lena scaoileadh.
Tar éis dom a chinneadh go bhfuil feidhm ag alt 35(1)(b) maidir leis an gComhaontú, ní gá dom breithniú a dhéanamh ar infheidhmeacht na ndíolúintí eile a luadh chun an iarratas a dhiúltú.
I ndiaidh dom athbhreithniú a dhéanamh faoi alt 22(2) den Acht um Shaoráil Faisnéise, dhearbhaím leis seo cinneadh ÚnaG rochtain ar chóip den chonradh idir ÚnaG agus Acadia a bhaineann leis an díol ag ÚnaG d'Acadia a dhiúltú faoi alt 35(1)(b) den Acht.
Leagann Alt 24 den Acht um Shaoráil Faisnéise amach na mion-fhorálacha a mbaineann le hachomharc chuig an Ard-Chúirt ag páirtí an athbhreithnithe, nó ag éinne eile a d'fhéadfadh an cinneadh tionchar a imirt air. Go hachomair, ní mór aon achomharc dá leithéid, ar phointe dlí de ghnáth, a thionscnamh tráth nach déanaí ná ceithre sheachtain tar éis an fógra faoin gcinneadh a thabhairt don ét atá an achomhairc á dhéanamh aige.
Stephen Rafferty, Imscrúdaitheoir Sinsearach